WYDZIAŁ HUMANISTYCZNY UMCS

Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej

architektura: mgr inż. arch. Czesław Gwadzik

konstrukcja: mgr inż. Andrzej Jankowski

instalacje: inż. Jerzy Szumielewicz, mgr inż. Cyprian Skwarek

jednostka projektowa: Przedsiębiorstwo Projektowania „Miastoprojekt” w Lublinie

generalny wykonawca: Lubelskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Miejskiego

proj. 1961

bud. 1962 – 1964

pl. Marii Curie Skłodowskiej 4

Na jubileusz 20 – lecia istnienia UMCS władze uczeni mogły się pochwalić m.in. nowym budynkiem Wydziału Humanistyki. Wzniesiony został z pieniędzy na budowę ośrodka podnoszenia kwalifikacji zawodowych dla nauczycieli – w myśl uchwały Plenum Centralnego PZPR. W książce „Architektura Dzielnicy Uniwersyteckiej w Lublinie” podano w przypisie przypuszczenie, iż gmach mógł zostać zbudowany w oparciu o zaadaptowany typowy projekt budynku użyteczności publicznej.

-----------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------

Niewielki budynek Humanistyki, nieśmiało dotyka placu Marii Curie Skłodowskiej, zwrócony ku niemu elewacją szczytową oraz bryłą sali wykładowej i foyer. Prawdopodobnie wpływ na prostopadłe usytuowanie miało korzystniejsze nasłonecznienie sal dydaktycznych niż w przypadku zwrócenia się równolegle do placu. Stąd też budynek przyjął formę otwartą w kierunku południowym.

Wejście do budynku znajduje się możliwie najbliżej placu, ale nie bezpośrednio przy nim. Zlokalizowano je od północy, tworząc przed wydziałem odseparowaną przestrzeń strefy wejścia. Wybudowany później kompleks rektoratu i wydziałów Prawa oraz Ekonomii jest cofnięty w stosunku do linii zabudowy wyznaczonej przez salę wykładową Humanistyki, przez co strefa wejścia jest nadal czytelna, a gmach nie został „odepchnięty” od placu.

-----------------------------------------------------------------

wejście z szachownicowym układem doświetlenia

detal strefy wejścia

-----------------------------------------------------------------

Budynek prezentuje spokojną bryłę ściśle nawiązującą do funkcjonalistycznej idei: formy wynikającej z funkcji. Główna część budynku – o pięciu kondygnacjach, na planie litery L, przenika się z niższą częścią auli wykładowej i wejścia. Obie części pokryto tynkiem o innej fakturze i barwie. Elewacje oparto o sztywną rytmiczność okien. Doświetlenie szatni uzyskało kompozycję szachownicową. Wzorem przedwojennych trendów w pojawiających się architekturze modernistycznej zaakcentowano narożnik budynku wychodzący w kierunku placu. Zamiast podwyższać w narożu bryłę, ulokowano przerywające monotonię elewacji wejście, przechodzące bryłowo w aulę wykładową oraz zamontowano dwa zegary (od północy i południa) wygrywające „Gaudeamus igitur”.

-----------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------

W projektach Czesława Gawdzika przejawiała się potrzeba dążenia do spójności nowej architektury w Dzielnicy Uniwersyteckiej. Zarówno powstałe w podobnym czasie gmachy Wydziałów Humanistycznego oraz Biologii i Nauk o Ziemi, jak również późniejsze Fizyki Doświadczalnej oraz Zootechniki dzisiejszego Uniwersytetu Przyrodniczego łączą charakterystyczne cechy. Przede wszystkim zostały skomponowane z prostych brył o różnej wielkości, odwołują się do funkcjonalistycznych wzorców modernizmu międzywojennego, czego dowodem jest prostota elewacji oparta o rytmiczne szeregi okien. Jest to architektura niespektakularna, ale mimo tego stojąca na wysokim poziomie.

-----------------------------------------------------------------

rysunek z książki Z. Kowalski, 

"Dzielnica Uniwersytecka w Lublinie", 

wyd. Lubelskie, Lublin 1964

pocztówka przełom lata 60/70 wyd. Ruch;

dostępna czasowo online: allegro.pl

XX - lecie UMCS
fot. NN, 1964
I. Pastuszko, "Architektura Dzielnicy Uniwersyteckiej w Lublinie" wyd. UMCS, Lublin, 2013

wejście z szachownicowym układem doświetlenia

Wnętrze gmachu Wydziału Humanistycznego UMCS
fot. Jacek Kmieć ze zbiorów Jacka Kmiecia. 1981
dostępne online: biblioteka.teatrnn.pl

-----------------------------------------------------------------

bibliografia:

1. Kowalski Zdzisław, Miasteczko Akademickie w Lublinie. Historia. Architektura. Ekonomia., Lublin, 1972

2. Mącik H., Miasteczko Akademickie w Lublinie – próba wstępnej charakterystyki potrzeby i problemów ochrony, [w:] Zabytki drugiej połowy XX wieku – waloryzacja, ochrona, konserwacja, [red.] B. Szmygin, J. Haspel, Warszawa–Berlin 2010, s. 169–178.

3. Pastuszko Izabela, Architektura Dzielnicy Uniwersyteckiej w Lublinie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii – Curie Skłodowskiej, Lublin, 2013

Tekst i Zdjęcia

Marcin Semeniuk