Blok urzędników skarbowych
arch. Stanisław Piotrowski
1930 - 1935
ul Spokojna 8a
Kolejnym
ciekawym budynkiem mieszkaniowym z okresu międzywojennego jest blok
przy ul. Spokojnej 8a. Schowany za dwoma domami z 1923 roku zamyka od
zachodu niewielką kolonię mieszkaniową pracowników skarbowych.
Zlokalizowany na zachodnim stoku zyskał dobre, popołudniowe
nasłonecznienie, a brak bezpośredniego sąsiedztwa ulicy zapewnił
spokój (nomen omen)
i więcej przestrzeni wokół budynku. Między
innymi takie rozwiązania urbanistyczne promowała przyjęta trzy
lata później Karta Ateńska.
Budynek przyjął bardzo
nowoczesną, modernistyczną formę. Założony na planie prostokąta
z dwoma ryzalitami od wschodu i schodkowym rozrzeźbieniem od
zachodu. Na elewacjach dominuje horyzontalizm uzyskany gzymsami
wieńczącym i międzykondygnacyjnym nad parterem oraz detalami pasów
okiennych.
-----------------------------------------------------------------
Warto
zwrócić uwagę na zastosowanie narożnych okien umożliwiających
dłuższy czas nasłonecznienia mieszkań.
Płytom
balkonowym nadano formę z zaokrąglonymi narożnikami.
Ekspresyjnego wyrazu nabierają szczególnie balkony zawieszone
Ekspresyjnego wyrazu nabierają szczególnie balkony zawieszone
w rozrzeźbionych
uskokach bocznych ryzalitów.
----------------------------------------------------------------
Detal
subtelny, funkcjonalistyczny. Rozrzeźbienia znajdują się w pasach
okiennych oraz pionowe, uskokowe po obu stronach nadświetla. W
różnych elementach budynku zastosowano popularny wówczas motyw
wpisanego w prostokąt lub kwadrat trójkąta równoramiennego,
zwróconego kątem między ramionami w dół. Pojawia się w
podziałach okiennych i drzwiowych klatek schodowych, jak również
mieszkań, a także na balustradach balkonów. Niestety w ostatnim
czasie wymieniono okna klatek schodowych w tym nadświetla wejścia,
ignorując oryginalną formę.
----------------------------------------------------------------
Charakterystyczne
podziały okienne. 2011 r.
Detal
nadświetla. 2011 r.
-----------------------------------------------------------------
Podczas okupacji niemieckiej wiele nowoczesnych budynków zostało przejętych przez hitlerowców. Wśród nich blok urzędników skarbowych, który został zaadaptowany na sztab główny policji porządkowej (Ordnungspolizei) w dystrykcie lubelskim. W budynku mieściło się dowództwo 25 pułku policji.
-----------------------------------------------------------------
Uwagę zwraca wyraźne kolorystyczne zaakcentowanie pasów okiennych na tle białej elewacji. Zróżnicowanie zatarło się z biegiem lat i obecnie jest zdecydowanie mniej wyraźne. Wątpliwości budzi kolorystyka wykonanych w ostatnich latach dociepleń ścian północnej i południowej. Nie powiela pierwotnego porządku poziomych pasów.
zdjęcie z lat 1940 - 1944
dostępne czasowo na stronie ebay.com
zdjęcie z lat 1940 - 1944
dostępne czasowo na stronie ebay.com
-----------------------------------------------------------------
bibliografia:
1. Przesmycka Elżbieta [red.], "Architektura Modernizmu", Lublin 2008
2. Strona internetowa Szukaj w archiwach, dostępna online: szukajwarchiwach.pl
tekst i zdjęcia
Marcin Semeniuk
